Bezoek aan Stangerholmen in Laukvik

Als het even kan, bezoeken we met de deelnemers van onze reizen Stangerholmen. Naar Noorse begrippen is dit huis een kasteel. Het betekende veel voor de bevolking in Laukvik. Het is belangrijk om je te realiseren dat Laukvik pas in 1965 via de weg bereikbaar werd. Daarvoor was iedereen afhankelijk van boten om bijvoorbeeld zaken te doen in Melbu. Naar Svolvaer was twee dagen lopen door de bergen!

Stangerholmen staat aan de haven in Laukvik i Lofoten

Stangerholmen

Dit huis is gebouwd in Zwitserse stijl. Deze stijl was erg populair tussen 1840 en 1920. De Zwitserse stijl wordt gekenmerkt door uitgesneden details en mooie versieringen die vaak door kleur geaccentueerd zijn.

Het huis werd in de 19e eeuw overgebracht uit Helgeland. Het werd overgenomen door koopman Eilertsen in 1898. Hij was het die het huis gedecoreerd wilde hebben en nam daar de Noorse 'kunstenaar' Henning Welford voor aan.

Decoratieschilder Henning Welford was een schakel tussen het afgelegen Noord Noorwegen en de Europese "society". Hij bracht deze schilderingen in 1905/6 in dit huis aan. Deze decoraties worden gerekend tot zijn hoofdwerk; houtimitaties was zijn specialiteit. Welford, geboren in Melbu in 1852, was de zoon van een kleine boer. Hij deed zijn opleiding in Duitsland van 1884 tot 1889. De daarop volgende jaren werkte hij op verschillende plaatsen in Lofoten en Vesterålen. De jaren in het buitenland droegen bij tot zijn grote vakmanschap. 

Zijn werk behoort tot het beste binnen decoratieschilderen in Noorwegen. 

door henning Welford gedecoreerd plafond
door  Henning Welford gedecoreerde vloer

Eilertsen had rond 1905 een eigen karbietinstallatie voor de productie van gas voor het huis. Op kerstavond waren alle kamers verlicht en leek het net een sprookjeskasteel.

Koopman Eilertsen

Christian Eilertsen was koopman, had een conservenfabriek, kocht vis en dreef een boerderij. In 1910 telde zijn huishouden 12 personen. Het huis fungeerde als middelpunt van het dorp en er waren gasten, ontvangsten en feestelijkheden. Ook was er een postkantoor en expeditie van goederen per schip.

Rond 1910 werkten er een paar honderd arbeiders aan de mijn in de berg Matmora bij Laukvik. De handel met en de voorziening van de mijn was omvangrijk. Eilertsen was daardoor een van de weinigen die verdiende aan het mijnbouwavontuur.

Laukvik

In 1890 woonden er 170 mensen in Laukvik. Laukvik was eigenlijk niet een typische vissersdorp omdat er geen natuurlijke haven was. Toch is er hier visserij bedreven vanaf circa 1880.

In 1950 werd gestart met garnalenvangst maar het bestand raakte snel op. In de jaren zeventig was hier ook een belangrijke productie van visfilet.

Vandaag de dag heeft Laukvik ongeveer 450 inwoners en er is een goede haven met visafslag

IJzerertsmijn in de berg Matmora

Aan het eind van de 18e eeuw was er grote interesse voor het uitwinnen van metalen en mineralen. Een van de plaatsen waar men dit probeerde was nabij Laukvik. Tussen 1907 en 1912 werd hard gewerkt aan mijnbouw in de berg Matmora. Allereerst waren het Nederlanders die dit bedrijf probeerden, later Oostenrijkers.

Er werden mijnschachten gemaakt, een kabelbaan, een spoorweg en een haven. Op het hoogtepunt van activiteit waren er 400 arbeiders aan het werk. De Matmora mijn was de grootste industriële activiteit in Lofoten, ooit. In 1912 eindigde dit met een faillissement en staakten de activiteiten. De ijzererts was van te lage kwaliteit en had te weinig ijzer inhoud. Achteraf gezien lijkt het hele project gericht te zijn geweest op snel geld verdienen.